آشنایی با استیبل کوین DAI
استیبل کوین DAI
استیبل کوین (DAI) چیست؟
ارز دیجیتال دای اولین استیبل کوین کاملاً غیرمتمرکز و با پشتوانه دارایی‌های وثیقه‌ای است. دای مبتنی‌بر بلاک چین اتریوم و از نوع توکن‌های ERC-۲۰ است. هدف دای این است که ارزش خود را با نرخ یک‌به‌یک با دلار ثابت نگه دارد؛ یعنی همیشه یک واحد دای معادل یک دلار آمریکا باشد. دای این کار را با قفل‌کردن دیگر ارزهای دیجیتال در قراردادهای هوشمند انجام می‌دهد. همان‌طورکه می‌دانید، بیشتر استیبل کوین‌ها تحت‌کنترل نهادهای مرکزی هستند؛ اما دای به‌صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود. این یعنی هیچ نهادی پشت دای نیست و اداره آن در دست کاربران میکردائو است. یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد دای این است که ذخیره ارزی به‌عنوان وثیقه عرضه درگردش خود ندارد.
تاریخچه و سازندگان DAI
در سال ۲۰۱۵، رون کریستنسن (Rune Christensen)، مدیرعامل و بنیان‌گذار فعلی میکردائو، دای را تأسیس کرد. پروتکل میکر نیز که معماری زیرساخت استیبل کوین دای است، در دسامبر۲۰۱۷ ازطریق میکردائو راه‌اندازی شد. سپتامبر۲۰۱۸، شرکت سرمایه‌گذاری آندریسن هوروویتز (Andreessen Horowitz) ۱۵میلیون دلار در میکردائو سرمایه‌گذاری و ۶درصد از کل توکن‌های میکر را ازآنِ خود کرد. در سال ۲۰۱۸، ارزش اتریوم، ارز وثیقه‌ای دای، به‌شدت دچار کاهش شد؛ اما دای توانست برابری خود را با دلار حفظ کند. در سال ۲۰۱۹، کریستنسن، بنیان‌گذار میکردائو، تصمیم گرفت امکان وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیگر را نیز به‌عنوان وثیقه فراهم کند. این مسئله باعث بروز اختلافاتی در میکردائو شد.
درنهایت، امکان وثیقه‌گذاری ارزهای دیجیتال دیگر در سال ۲۰۱۹ فراهم شد. بدین‌ترتیب، کاربران توانستند برای وام‌گرفتن استیبل کوین دای از هر ارز دیجیتال مبتنی‌بر ERC-20 در بلاک چین اتریوم به‌عنوان وثیقه استفاده کنند. در ژوئیه۲۰۲۰، بنیاد میکر (Maker Foundation) کنترل پروتکل میکر را دراختیار میکردائو گذاشت تا مدل حاکمیتی آن به‌طورکامل غیرمتمرکز شود. بنیاد میکر سازمانی غیرانتفاعی است که در دانمارک ثبت شده است و مسئولیت مدیریت آن دسته از اجزای میکر فاقد تمرکززدایی (مانند حقوق مالکیت معنوی) را دراختیار دارد.
ویژگی‌های ارز DAI
1- تضمین تمرکز زدایی
پلتفرم میکردائو مدلی متفاوت از دیگر استیبل کوین‌ها را برای دای طراحی کرده است تا تمرکززدایی مطلوب را تضمین کند. استیبل کوین‌های دیگر به پشتوانه‌‌ای از دارایی‌های فیات نیاز دارند که عموماً تحت‌مدیریت سازمانی متمرکز است. این در حالی است که هیچ نهاد متمرکزی مسئول انتشار دای نیست؛ بلکه میکردائو به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز این کار را می‌کند.
2- وثیقه چندگانه
ویژگی مهم دیگر دای این است که ارزهای دیجیتال متنوعی را به‌عنوان وثیقه می‌پذیرد؛ درحالی‌که استیبل کوین‌های دیگر فقط ارز فیات یا ارز دیجیتال خاصی را به‌عنوان وثیقه می‌پذیرند. کاربران می‌توانند علاوه‌بر اتریوم از ارزهای دیجیتالی مثل کامپاند (COMP) و بریو اتنشن توکن (Brave Attention Token یا BAT) و یو اس دی کوین (USDC) به‌عنوان وثیقه برای دریافت دای استفاده کنند. جامعه ارزهای دیجیتال در حال بررسی پذیرش ارزهای دیجیتال دیگری هم هستند.
3- نرخ بهره DAI
استیبل کوین دای ویژگی جالب دیگری هم دارد که به آن نرخ بهره دای (DAI Savings Rate) می‌گویند و چیزی شبیه به نرخ بهره بانکی است که بانک‌های مرکزی اعلام می‌کنند. نرخ بهره دای را جامعه میکردائو ازطریق رأی‌گیری تعیین می‌کند. میکردائو قرارداد هوشمندی دارد که ویژه سپرده‌گذاری دای است. هرکسی توکن‌های دای خود را در این قرارداد هوشمند بگذارد، در ازای آن سود می‌گیرد. این سود معادل همان نرخ بهره دای است. نرخ بهره دای یکی دیگر از مکانیسم‌های میکردائو برای تثبیت ارزش دای درمقابل دلار است که با مدیریت تقاضا برای دای در بازار محقق می‌شود. هرگاه نرخ بهره دای افزایش یابد، تقاضا در بازار برای این استیبل کوین افزایش می‌یابد و اگر کاهش یابد، تقاضا هم کاهش می‌یابد.
کاربردها و مزایای DAI
1- محافظت از سرمایه درمقابل نوسان
قیمت‌ها در بازار پرتلاطم ارزهای دیجیتال است. ازآن‌‌جاکه ارزش دای همیشه ثابت و برابر با یک دلار است، زمانی‌که معامله‌گران به هر دلیلی نخواهند موقعیت معاملاتی جاری داشته باشند، می‌توانند دارایی خود را به دای تبدیل کنند و از نوسان قیمت‌ها در امان بمانند. مزیت نگه‌داری سرمایه در قالب دای این است که سرمایه معامله‌گر در اکوسیستم ارزهای دیجیتال باقی می‌ماند و برای انجام معاملات جدید به تبدیل مجدد ارز فیات به ارزهای دیجیتال نیازی نیست. همچنین، استیبل کوی دای را به‌راحتی می‌توان در صرافی‌های ارزهای دیجیتال به ارزهای فیات تبدیل کرد.
2- امکان وام‌دهی
برای مثال، صرافی کوین بیس در کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس، هلند، استرالیا، فرانسه و اسپانیا این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده است که درقبال وام‌دهی دای در این پلتفرم، سالانه ۲درصد سود دریافت کنند. استیبل کوین دای برای انجام تراکنش‌های بین‌المللی نیز به‌کار می‌رود. روش‌های سنتی برای انتقال ارز به کشورهای دیگر پرهزینه و زمان‌بر است؛ اما با استفاده از پروتکل میکر و استیبل کوین دای می‌توان با کارمزد بسیار اندکی مبالغ هنگفتی را در چند ثانیه جابه‌جا کرد.
3- یکی از مشکلات توسعه‌دهندگان در دنیای ارزهای دیجیتال ادغام ارزهای فیات مانند دلار در نرم‌افزارهای فناوری امور مالی است.
دای این فرایند را بسیار آسان کرده است؛ زیرا توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از استیبل کوین دای انجام تراکنش در این پلتفرم‌ها را برای کاربران تسهیل کنند. استیبل کوین دای مزایای فراوانی برای کاربران و معامله‌گران در دنیای ارزهای دیجیتال دارد. برخی از مزایای این استیبل کوین عبارت‌اند از:
الف) دسترسی همه به امکانات بانکی بدون نیاز به حداقل سپرده برای افتتاح حساب که در بانک‌های سنتی مرسوم است.
ب) ماهیت غیرمتمرکز که شفافیت و فعالیت بدون نیاز به واسطه را برای کاربران فراهم می‌کند. این مزیت به‌ویژه در کشورهای درگیر بحران‌های مالی که محدودیت‌هایی برای خدمات بانکی اعمال کرده‌اند، اهمیت بسیاری دارد.
ج) امکان درآمدزایی از استیبل کوین دای با استفاده از مزیت نرخ بهره دای که پیش‌تر به آن اشاره کردیم.
د) دسترسی همیشگی که به کاربران کمک می‌کند در هرساعت از شبانه‌روز و حتی در روزهای تعطیل، با استفاده از دای امور مالی خود را سامان دهند.
امنیت فراوان میکردائو که به انجام حسابرسی‌های سخت‌گیرانه و تحقیقات برای تضمین امنیت پلتفرم مشهور است.
تفاوت میان ارز DAI و تتر
مهم‌ترین تفاوت دای با تتر این است که دای استیبل کوین غیرمتمرکز محسوب می‌شود و دراختیار هیچ‌یک از نهادهای مرکزی نیست. دای کاملاً غیرمتمرکز و خودکار و ازطریق قراردادهای هوشمند پروتکل میکر صادر می‌شود؛ اما تتر را شرکت Tether مستقر در هنگ‌کنگ صادر می‌کند. نکته دیگر اینکه شرکت تتر متعلق به شرکت آی‌فینکس، مالکی صرافی بیت‌فینکس (Bitfinex) است و این یعنی تتر استیبل کوینی متمرکز و همه کنترل آن دراختیار نهاد مرکزی پشت آن است.
پشتوانه تتر دلار است و شرکت تتر در ازای هر واحد از این استیبل کوین یک دلار به‌صورت نقد یا دارایی‌های نقدپذیر در ذخایر خود دارد. این در حالی است که پشتوانه دای وثیقه‌هایی در قالب ارزهای دیجیتال است که کاربران فراهم کرده‌اند. اگر همه یا تعداد زیادی از دارندگان تتر ناگهان برای تبدیل تترهای خود به دلار واقعی هجوم بیاورند، شرکت تتر باید توانایی نقدکردن همه آن‌ها را داشته باشد. این در حالی است که در بازار ارزهای دیجیتال نگرانی‌هایی درباره صدور تترهای بدون پشتوانه مطرح شده است.
تتر با ارزش بازار بیش از ۶۷میلیارد دلار بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار به‌شمار می‌آید و در رتبه چهارم قرار دارد. درمقابل، دای ازنظر ارزش بازار کوچک‌تر از تتر است و رتبه چهاردهم را در میان ارزهای دیجیتال دارد؛ اما بزرگ‌ترین استیبل کوین غیرمتمرکز به‌شمار می‌رود.
نهاد صادرکننده تتر باید مطابق قوانین و مقررات رفتار کند و این ممکن است در دنیای غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال مشکل‌زا باشد؛ ولی دای مشمول قوانین و مقررات نمی‌شود و این به ماهیت غیرمتمرکز آن بازمی‌گردد. پروتکل میکر روی بلاک چین اتریوم قرار دارد و از هرگونه سانسور دولتی در امان است.