انواع صرافی ارز دیجیتال

معامله گران کریپتو مانند بورس اوراق بهادار می توانند ارزهای رمزنگاری شده را در صرافی های کریپتو بخرند، بفروشند و تبدیل کنند. درست مانند هر چیز دیگری، طبقه‌بندی صرافی های ارز دیجیتال نسبی است و هر صرافی را می توان بسته به ویژگی های آن به دسته های مختلفی طبقه‌بندی کرد، اما از دیدگاه کلی سه نوع صرافی ارز دیجیتال وجود دارد: صرافی های متمرکز (CEX)، صرافی های غیرمتمرکز (DEX) و صرافی های ترکیبی (HEX).

۱. صرافی متمرکز

یک صرافی متمرکز، همانطور که از نام آن پیداست، توسط یک نهاد یا شرکت خاص مدیریت می شود و کنترل کامل صرافی و دارایی های داخلی آن در دست یک نهاد متمرکز و سازمان یافته است. اکثر صرافی های ارز دیجیتال مانند بایننس، کوین بیس، کراکن، هوبی و بیت فینکس در دسته‌ی صرافی‌های متمرکز هستند و طبق داده های سالانه‌ی کوین مارکت کپ (Coin Market Cap)، در سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۵ درصد از حجم معاملات ارزهای دیجیتال در صرافی های متمرکز پردازش شده است.

در صرافی‌های متمرکز کنترل کامل دارایی های دیجیتال افراد در دست صرافی ها است. در واقع دارایی ها در کیف پول های متعلق به صرافی ذخیره می شوند و فقط شماره موجودی در حساب کاربر صرافی درج خواهد شد.

یکی از بزرگترین نقاط ضعفی که می توان به صرافی های متمرکز نسبت داد، وابستگی آن‌هاست که برخلاف ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال است. این ضعف به ویژه در میان کاربران ایرانی که دائما در معرض خطر مسدود شدن حساب های خود به دلیل تحریم ها هستند، بیشتر مشاهده می شود.

۲. صرافی غیرمتمرکز

صرافی های غیرمتمرکز نوع جدیدی از مبادلات ارز دیجیتال را ارائه می‌دهند که احتمالا در چند سال آینده بر تمام بازار کریپتوکارنسی تسلط خواهند یافت. مهم‌ترین چیزی که مبادلات غیر متمرکز و متمرکز را از یکدیگر متمایز می کند، نحوه مدیریت و کنترل دارایی‌هاست. در صرافی های غیرمتمرکز، هیچ کس حتی مدیران صرافی نمی توانند دارایی افراد را کنترل کنند.

در این صرافی ها، دارایی ها مستقیما از طریق کیف پول شخصی هر فرد با کمک شبکه‌ی بلاک چین، قراردادهای هوشمند و سایر پروتکل های غیرمتمرکز تبادل می شوند. به عبارت دیگر، فرد وارد سایت صرافی می شود، کیف پول خود را به صرافی متصل می کند، برای تکمیل تراکنش، ارز را مستقیما از کیف پول به قرارداد هوشمند ارسال می کند و از طریق قرارداد هوشمند، ارز دیجیتال دریافت می کند.

با تمام این‌ها در حالی که صرافی های غیرمتمرکز مزایای قابل توجهی بسیاری نسبت به صرافی های متمرکز دارند، به دلیل چالش های فنی و ساختاری نمی توانند جایگزین صرافی های متمرکز شوند.

از آنجایی که صرافی های غیرمتمرکز از زیرساخت های مبتنی بر بلاک چین استفاده می کنند، مقیاس پذیری بلاک چین میزبان تاثیر قابل توجهی بر عملکرد آنها دارد. به عنوان مثال، یونی سواپ (UniSwap) از شبکه اتریوم استفاده می کند و در اوایل سال ۲۰۲۱ برای تبدیل باید در شبکه اتریوم، نیازمند انجام یک تراکنش خاص بود، و از آن‌جایی که شبکه اتریوم در آن زمان مقیاس‌پذیری بسیار کمی داشت بود، به هر تراکنش مبلغ هنگفتی به عنوان کارمزد تعلق می‌گرفت.

همچنین، در حال حاضر اتصال بین بلاک چین های مختلف در صرافی های غیرمتمرکز بسیار دشوار است. برای مثال، اگر توکن‌هایی که معامله کنید فقط در بلاک چین بیت‌کوین یا ترون وجود داشته باشند، نمی‌توانید آن‌ها را در یونی سواپ معامله کنید زیرا یونی سواپ تنها از شبکه اتریوم و توکن‌های مبتنی بر اتریوم پشتیبانی می‌کند.

۳. صرافی‌ هیبریدی

صرافی‌های ترکیبی یا هیبریدی بر اساس نقاط قوت صرافی‌های غیرمتمرکز و متمرکز بنا شده‌اند. در DEX، کاربران کنترل کاملی بر وجوه دارند. به بیان ساده صرافی هیبریدی پلتفرمی است که دسترسی کاربران به کلیدهای خصوصی خود را فراهم می کند و هدف اصلی آن حل مشکلات مقیاس پذیری صرافی های غیرمتمرکز است. از دیگر اهداف صرافی‌های هیبریدی پرداختن به کارمزدهای بالای معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز بود به این صورت که هیچ کارمزدی در این نوع از صرافی از فرد معامله کننده کسر نمی‌شود.